Lai Châu, vùng đất Tây Bắc nằm giữa núi rừng hùng vĩ, là nơi cư trú của hơn 20 dân tộc anh em, mỗi dân tộc mang một bản sắc văn hóa riêng biệt. Trong đó, nghệ thuật trình diễn dân gian là một di sản đặc sắc, chứa đựng chiều sâu lịch sử, văn hóa và tinh thần của từng cộng đồng. Tuy nhiên, để nhìn nhận đầy đủ ý nghĩa, giá trị và tầm quan trọng của loại hình nghệ thuật này, cần phân tích sâu hơn về vai trò, biểu trưng và những lý do cấp thiết cần bảo tồn và phát huy.
Nghệ thuật trình diễn dân gian tại Lai Châu không chỉ là một hoạt động văn hóa mà còn là biểu tượng của đời sống tinh thần, nơi phản ánh cách người dân địa phương gắn bó với tự nhiên, xã hội và tâm linh. Trong hát Then – đàn Tính của dân tộc Thái, những câu hát là lời tâm tình, lời cầu nguyện gửi đến các đấng thần linh hoặc tổ tiên. Tiếng đàn Tính mộc mạc, sâu lắng không chỉ gợi nhớ không gian núi rừng mà còn là cầu nối giữa thực tại và thế giới tâm linh, nơi con người gửi gắm những mong ước về sức khỏe, mùa màng và hạnh phúc.
Tương tự, điệu múa xòe của người Hà Nhì không chỉ mang ý nghĩa giải trí mà còn là biểu tượng của sự gắn kết. Khi những vòng tay nối liền nhau trong điệu múa xòe, không còn khoảng cách giữa cá nhân và cộng đồng. Đây là cách người Hà Nhì thể hiện sự đoàn kết và lòng biết ơn đối với thiên nhiên – người bạn đồng hành trong cuộc sống lao động hàng ngày.
Trong cộng đồng người Mông, tiếng khèn và các điệu múa khèn lại là ngôn ngữ của tâm hồn. Những giai điệu vang vọng khắp núi rừng không chỉ thể hiện niềm vui trong các dịp lễ hội mà còn là phương tiện truyền tải tình cảm, ý chí tự do, khát vọng hạnh phúc. Nghệ thuật trình diễn dân gian, qua đó, trở thành kho tàng lưu giữ không chỉ ký ức văn hóa mà còn cả tâm tư, nguyện vọng của cộng đồng.